Naar aanleiding van verontrustende berichten heeft NOC*NSF in 2017 een onafhankelijke commissie van drie leden ingesteld, bestaande uit voorzitter Klaas de Vries, oud-staatssecretaris Clémence Ross-van Dorp en jurist Egbert Myjer. Doel was om onderzoek te doen naar seksuele intimidatie en misbruik in de sport. De Onderzoekscommissie heeft zich in maart en april op deze opdracht voorbereid en is op 15 mei 2017 met haar werk begonnen. De Onderzoekscommissie kreeg als taak inzicht te geven in omvang en aard van de problematiek. Voorts moest de Onderzoekscommissie aanbevelingen doen waarmee NOC*NSF, sportbonden en verenigingen de aanpak van het probleem zouden kunnen verbeteren.

Belangrijkste conclusies en aanbevelingen in het rapport:

• Seksueel misbruik in de sport komt vaak voor, en het is dringend noodzakelijk dat sportclubs snel veel meer gaan doen aan de vele incidenten en het voorkomen daarvan.
• Twaalf procent van de sporters heeft als kind ten minste een ervaring met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Vier procent zegt te maken te hebben gehad met aanranding en verkrachting.
• De commissie bepleit een meldplicht. Bij een verplichte melding moeten gevallen die niet onder het tucht- of strafrecht vallen volgens de commissie door het clubbestuur worden afgehandeld, eventueel in overleg met het bondsbestuur.
• Tucht- en strafrechtelijke vergrijpen moeten gemeld worden bij het bondsbestuur. Na overleg met het bondsbestuur moet er een ordemaatregel of sanctie volgen.
• Vervolgens dient een onderzoekscommissie belast te worden met het vaststellen van de feiten. De sportwereld beschikt al over zo’n onderzoekscommissie.
• Het Vertrouwenspunt Sport, dat is ingesteld door NOC*NSF, moet op de schop. Het is onduidelijk wat er met vermoedens van misbruik gebeurt. Ook moet er een wettelijke plicht komen voor de sportwereld om vermoedens van seksueel misbruik te melden.
• Medesporters worden in ruim veertig procent van de gevallen als pleger genoemd. De leeftijd waarop de eerste ervaring met seksuele intimidatie en misbruik plaatshad, ligt bij driekwart van de gevallen onder de zestien jaar.
• De onderzoekscommissie heeft ook onderzoek laten doen naar de 686 gevallen van seksuele intimidatie en misbruik, die tussen 2001 en 2017 bij het Vertrouwenspunt Sport en zijn voorgangers zijn gemeld. Daaruit blijkt dat zestig procent van de slachtoffers jonger is dan zestien jaar. In zeventig procent van de gemelde gevallen is de pleger een begeleider.
• Alle sportclubs moeten direct zelf aan de slag. Ze moeten ondersteuning en begeleiding voor slachtoffers regelen via Slachtofferhulp Nederland en informatie over vertrouwenspersonen bij clubs of bonden moet standaard zichtbaar zijn in kantines, op websites en in eigen publicaties. Ook moet het aantal vertrouwenspersonen verder worden uitgebreid en hun opleiding geïntensiveerd.
• De sportwereld kent tuchtrechtspraak bij het Instituut Sportrechtspraak en bij een aantal bonden. De Onderzoekscommissie vindt dat alle regels en procedures op het gebied van seksuele intimidatie en misbruik moeten worden geüniformeerd.
• Hierbij ligt de prioriteit bij de mogelijkheid tot het doen van aangifte. Het moet niet meer uitmaken of je nog lid bent van een club, en of het om een voorval van lang geleden.

Over de samenwerking met gemeenten

De Nederlandse gemeenten geven jaarlijks 1,2 miljard euro uit aan de sport. Voor een groot deel betreft dat de kosten van sportaccommodaties. Voor een ander deel (86,9 miljoen euro) betreft dat de kosten van gemeenten als bijdrage aan de financiering van buurtsportcoaches, die in bijna alle Nederlandse gemeenten actief zijn. In totaal gaat het om ongeveer 4.500 buurtsportcoaches en combinatiefunctionarissen (2.911 fte). Belangrijke doelstelling is mensen meer te laten bewegen.

Gemeenten willen graag verbindingen tot stand brengen tussen sport en andere sectoren, zoals school en gezondheidszorg. Een aantal GGD-organisaties werkt nauw samen met buurtsportcoaches en gemeenten. Tijdens bijeenkomsten in het kader van dit onderzoek gaven enkele GGD-organisaties aan hun kennis en expertise ter voorkoming van seksuele intimidatie en misbruik op scholen, ook te willen inzetten voor sportverenigingen. Voor haar onderzoek heeft de Onderzoekscommissie contact gezocht met de Vereniging Sport en Gemeenten (VSG).

Resultaten inventarisatie onder gemeenten

Op verzoek van de Onderzoekscommissie heeft de VSG geïnventariseerd welke rol gemeenten voor zichzelf zien bij het bestrijden van seksuele intimidatie en misbruik. De belangrijkste uitkomsten van deze inventarisatie onder alle 388 Nederlandse gemeenten zijn hieronder beschreven:

Inventarisatie (2017) onder alle 388 Nederlandse gemeenten uitgevoerd door Vereniging Sport en Gemeenten. Respons 26 procent (n=102).

De resultaten van deze inventarisatie onder gemeenten leest u hier.

De Onderzoekscommissie in haar rapport over de rol van gemeenten:

• Veelbelovend is het ontluikend engagement van gemeenten met deze problematiek. Na de grote decentralisaties van de afgelopen jaren, bijvoorbeeld op het gebied van de jeugdzorg, en door de steeds grotere betrokkenheid van gemeenten bij veiligheid in de buurten, is groeiende aandacht voor de sociale aspecten van de plaatselijke sportbeoefening ook welhaast vanzelfsprekend geworden.

Gemeenten kunnen vrijwilligersorganisaties in de sport enorm helpen, zonder hun verantwoordelijkheid voor het tegengaan van seksueel wangedrag over te nemen. Ze kunnen professionele expertise aanbieden en periodiek lokaal overleg organiseren tussen vertegenwoordigers van verschillende verenigingen. Bovendien kunnen de gemeenten voorwaarden verbinden aan het verlenen van subsidies en aan het beschikbaar stellen van accommodaties. Het gaat per slot van rekening ook in de sport om de veiligheid van hun burgers.

Aanbeveling Onderzoekscommissie voor gemeenten:

• Intensiveer de ondersteuning van vrijwilligersorganisaties in de sport bij hun inzet om een veiliger sportklimaat te creëren, in het kader van het gemeentelijk beleid op het gebied van veiligheid, maatschappelijke ondersteuning en jeugdzorg.

Klik voor Rapport in PDF: https://simonderzoeksport.nl/wp-content/uploads/2017/12/Rapport-Commissie-De-Vries-seksuele-intimidatie-misbruik-sport.pdf