Centraal thema: ‘Grip op de toekomst!’
De maatschappelijke en financiële vraagstukken waar gemeenten op dit moment mee te maken hebben, zijn complex en uitdagend. Op het gebied van sportaccommodatiebeleid is dat niet anders. Er wordt goed doordacht beleid en creativiteit van gemeenten én gebruikers gevraagd om uitdagingen het hoofd te bieden. Op de VSG Kennisdag Sportaccommodaties 2025, op donderdag 15 mei in Sport- en congrescentrum Papendal, gaan we er samen over in gesprek.
Bijvoorbeeld over ruimtegebruik voor sport. Daarbij verschillen de omstandigheden sterk per gemeente. Zo zoeken verdichtende steden vooral slimme oplossingen om voldoende ruimte voor sport te bieden en hebben andere gemeenten te maken met krimp en vergrijzing, waardoor het soms lastig is accommodaties goed te onderhouden en te runnen.
En natuurlijk zijn verduurzamings- en financieringsvraagstukken aan de orde van de dag als het om sportaccommodaties gaat. Ook daar is de behoefte aan nieuwe, slimme oplossingen groot.
Juist daarom is Grip op de toekomst! Het thema van de VSG Kennisdag Sportaccommodaties.
Hoe kunt u op basis van slimme inzichten en praktische handreikingen beter grip krijgen op de complexe vraagstukken van morgen?
Behoefteonderzoek en ruimtelijke planning; ramingen voor meerjareninvestering, aansprekende, vernieuwende concepten voor multifunctionele sportparken en afwegingskaders voor binnen- en buitensportaccommodaties zijn zomaar enkele onderwerpen die voorbij komen. Maar natuurlijk staan ook heel concrete uitdagingen als de toekomstbestendigheid van kunstgrasvelden en het verbeteren van de bezetting en benutting van sportvoorzieningen op de agenda.
Programma
09.00 uur: Ontvangst
09.20 uur: Welkom
09.30 – 10.20 uur: Parallelsessies ronde 1
10.30 – 11.20 uur: Parallelsessies ronde 2
11.20 – 11.40 uur: Pauze
11.40 – 12.30 uur: Parallelsessies ronde 3
12.30 – 13.30 uur: Lunch
13.30 – 14.20 uur: Parallelsessies ronde 4
14.30 – 15.20 uur: Parallelsessies ronde 5
15.30 – 16.20 uur: Parallelsessies ronde 6
16.20 uur: Netwerkborrel
17.00 uur: Einde en diner (optioneel)
Parallelsessies
Het programma met deelsessies is breed, met onderwerpen op het vlak van eigendomsverhoudingen, multifunctioneel gebruik, tarievenbeleid, verduurzaming van sportvastgoed, inspirerende voorbeelden en tal van nuttige innovaties en vernieuwende beweegconcepten. De volgende onderwerpen staan op het programma (onder voorbehoud van wijzigingen).
Programmering en gebruik
1. De maatschappelijke kosten en baten van sportaccommodaties (MKBA)
Door: Jelle Schoemaker (HAN) en Gert Zwaal (Sportbedrijf Arnhem)
De HAN heeft in samenwerking met Sportbedrijf Arnhem, Gemeente Arnhem, Provincie Gelderland, Kenniscentrum Sport & Bewegen en het Innovatieplatform Duurzame Sportsector een rekenmodel ontwikkeld om de maatschappelijke kosten en baten van sportaccommodaties inzichtelijk te maken. In deze sessie presenteren we de eerste verkennende resultaten die verzameld zijn op vier locaties en de verdere verfijning die het model sindsdien heeft gekregen op het gebied van sociale, inclusieve en ecologische waarde. Het model biedt beleidsmedewerkers inzicht in de bredere maatschappelijke waarde van sportaccommodaties, helpt bij het nemen van weloverwogen beslissingen door niet alleen naar kosten en baten te kijken, maar ook naar verwachte effecten op de gemeenschap en biedt een praktische tool voor het evalueren van bestaande sportaccommodaties.
Door: Ingrid Michielsen (Gemeente Rotterdam), Karina van Schaik (Gemeente Rotterdam) en Joyce van der Klauw (VNG)
Gemeente Rotterdam investeert veel in het toegankelijk(er) maken van sportaccommodaties. Deze sessie start met een toelichting door VNG op het ‘VN-verdrag handicap’ wat landen verplicht om de rechten van mensen met een beperking te waarborgen, inclusief toegang tot sportfaciliteiten. Vervolgens licht Rotterdam haar beleid toe rondom toegankelijkheid in de sport in het algemeen en de uitvoering met betrekking tot sportaccommodaties in het bijzonder. Kom luisteren naar hun inspirerende aanpak, ontdek de uitdagingen waar gemeente Rotterdam tegen aan loopt en ga met hen in gesprek hierover!
3. Multifunctioneel gebruik veldsportaccommodaties
Door: Wikke Tuinhout (NOC*NSF)
Uit onderzoek van het Mulier instituut in opdracht van NOC*NSF en het POS blijkt dat de ruimtedruk op de sportaccommodaties (binnensport, buitensport en openbare ruimte zowel binnen- als buitenstedelijk ) de komende jaren op veel plaatsen enorm toeneemt. En dat terwijl het nu op veel plaatsen al een uitdaging is. Optimaler gebruik van beschikbare ruimte helpt ons om bestaande ruimte te behouden en meer ruimte te creëren. Wat optimaal is, verschilt per plek en is afhankelijk van de lokale wensen en behoeftes.NOC*NSF ziet drie mogelijkheden voor optimalisatie die elk op verschillende manieren ingezet kunnen worden. Deze bredere kijk levert kansen op om de beschikbare m2 meer passend in te zetten voor de lokale vraag voor sport, groen, klimaatadaptatie, gezondheid en maatschappelijke vraagstukken. In de sessie worden de drie richtingen voor optimalisatie besproken
4. Afwegingskader voor transparante keuzes bij investeringen in (sport)accommodaties
Door: Dianne van den Hombergh (Hospitality Group) en Ruud Manenschijn (Hospitality Group)
Hoe bepaal je als gemeente of je een bijdrage levert aan de totstandkoming en instandhouding van (sport)accommodaties? En hoe zorg je ervoor dat dit op een transparante en onderbouwde manier gebeurt? Tijdens deze sessie nemen we je mee in de werking van een afwegingskader. Dit instrument helpt gemeenten bij het maken van heldere en objectieve keuzes over de ondersteuning bij totstandkoming en instandhouding van (sport)accommodaties. De exacte toepassing verschilt per gemeente en hangt af van beleid en ambities. We laten zien hoe en door wie het afwegingskader gebruikt kan worden bij het beoordelen van accommodatie-initiatieven. We bespreken drie kernonderdelen:
– Maatschappelijke functie (bereik, samenwerking, toekomstbestendigheid)
– De accommodatie zelf (capaciteit, toegankelijkheid, duurzaamheid)
– Beheer en financiering (bestuurskracht, financiële gezondheid, gemeentelijke bijdrage). Een praktisch hulpmiddel voor betere en onderbouwde besluitvorming.
We kijken uit naar de discussie en jullie ervaringen!
Eigendom en exploitatie
5. Dienstverleningsovereenkomst gemeente en exploitant
Door: John Machiels (NV SRO) en Bjorn de Smit (BDS Advocatuur, partner van de sport)
Ontdek de kracht van samenwerking! Tijdens deze sessie duiken we diep in de wereld van dienstverleningsovereenkomsten tussen gemeenten en exploitant. We behandelen de juridische kenmerken van een DVO/beheer- en exploitatieovereenkomst en maken inzichtelijk welke onderwerpen je daarin minimaal hebt te regelen. Leer hoe je effectieve overeenkomsten opstelt, de dienstverlening optimaliseert en tegelijkertijd duurzame relaties opbouwt.
6. Verzelfstandigen van beheer en exploitatie
Door: Tomas Rongen (Tien organisatieadvies bv)
In een tijd van bezuinigen poppen haast automatisch vragen op over de wijze van beheer en exploitatie van sportvastgoed. Moeten we het beheer zelf (blijven) doen, uitbesteden of wellicht terugnemen? Deze sessie gaat dieper in op de uitdagingen en kansen rondom het beheer en de exploitatie van sportvastgoed. Wat zijn de cruciale factoren die de keuze bepalen tussen verschillende beheermodellen? Is een sportbedrijf de meest voor de hand liggende optie, of zijn er alternatieven die beter aansluiten bij de specifieke behoeften van uw gemeente? Ontdek de inzichten en maak weloverwogen beslissingen voor een duurzaam en efficiënt beheer en exploitatie van uw sportvastgoed!
Planning en (openbare) ruimte
7. Borgen van ruimte voor sport en bewegen
Door: Ad de Bont (Urhahn)
Een integrale benadering van ruimtelijke inrichting en sportvoorzieningen is essentieel voor een gezonde en inclusieve samenleving. In algemene zin is er wel beleidsaandacht voor een gezonde leefomgeving, maar dit is lang niet altijd terug te zien in de ruimtelijke plannen. Zonder extra aandacht zal de ruimte voor sport en bewegen eerder af- dan toenemen, terwijl de nationale ambitie om iedereen meer te laten bewegen juist vraagt om meer ruimte voor sport en bewegen. In deze sessie wordt ingegaan op de vragen hoe sport, bewegen en spelen wordt meegenomen in ruimtelijke ordeningsafwegingen, in hoeverre dit onder druk staat en welk instrumentarium gemeenten in handen hebben om in te zetten op ruimte voor sport en bewegen.
8. Aan de slag met open sportparken
Door: Dianne Scholte (Kenniscentrum Sport & Bewegen)
In de strijd om de vierkante meters staan sportparken onder druk. Door je sportpark open te stellen voor andere initiatieven, vergroot je je maatschappelijke waarde. Maar waar begin je? Hoe richt je het proces in? En hoe betrek je de omgeving? Kenniscentrum Sport & Bewegen heeft hier uitgebreid onderzoek naar verricht en vertaald in een handzaam stappenplan. Dit stappenplan voor gemeenten, sportverenigingen, sportparkmanagers en verenigingsondersteuners, loodst je door alle fasen van het proces.
9. Aan de slag met een Integraal Huisvestigingsplan Sport
Door: Karin van der Maat (Synarchis)
Gemeenten staan anno 2025 voor belangrijke keuzes rondom de sportinfrastructuur, gezien de vele opgaven, zoals de woningbouwopgave, de klimaat- en de stikstofcrisis en bijvoorbeeld netcongestie. Om de sportinfrastructuur te versterken, of op z’n minst in stand te houden, hebben gemeenten onder andere vitale sportaanbieders nodig om een divers sport- en beweegaanbod te behouden. Sportaccommodaties vormen daarbij een middel om de sportparticipatie te faciliteren en te bevorderen. Investeringen in sportaccommodaties worden steeds vaker gekoppeld aan de sociale opgave in de gemeente, zodat bewegen en sportdeelname kansrijker voor iedereen wordt en bijdraagt aan een gezondere en meer verbonden samenleving. Deze koers vraagt een overkoepelende en toekomstgerichte visie op sportinfrastructuur. Een integraal huisvestingsplan Sport kan daarbij behulpzaam zijn.In deze sessie volgt een uitgebreide toelichting op de inhoud en opzet van zo’n plan en hoe uw gemeente ermee aan de slag kan.
10. Samenwerkingsovereenkomst medegebruik Sport en Onderwijs Eindhoven
Door: Hendrikjan Heijerman (Gemeente Eindhoven)
Gemeente Eindhoven heeft een Integraal Huisvestingsplan Sport laten opstellen en daaruit bleek dat zowel sportverenigingen, als het bewegingsonderwijs een tekort (gaan) hebben aan geschikte ruimte. Daar waar het bewegingsonderwijs vooral behoefte heeft aan sportaccommodaties gedurende de dag en op weekdagen, hebben sportverenigingen vooral ruimte nodig na schooltijd en in de weekenden. Toch gaat in de praktijk de logische rekensom van 1+1=2 om verschillende redenen niet op. Maar aangezien het voorzien in extra sportruimte geen optie is voor gemeente Eindhoven, is werk gemaakt van het bij elkaar brengen van beide werelden. Dit heeft geleid tot een samenwerkingsovereenkomst medegebruik sport en onderwijs waarin heldere afspraken staan opgenomen hoe deze werelden elkaar voortaan kunnen aanvullen en versterken.
11. Sportpark nieuwe stijl: Pius-park Panningen
Door: Martijn van Eck (Kragten)
Ontdek het vernieuwende Pius-park in Panningen, een groene oase waar wonen, bewegen, leren en leven samenkomen! Dit unieke beleef- en ontmoetingspark bevordert de leefbaarheid en gezondheid van de gemeenschap door duurzame verbindingen te creëren. Andere gemeenten kunnen inspiratie halen uit dit toekomstbestendige concept dat samenwerking en positieve gezondheid centraal stelt. Kom luisteren en ervaar het zelf!
Financiering, wet- en regelgeving
12. Inzicht in de inkomsten uit sportaccommodaties
Door: Peter van Eldert (Mulier Instituut)
Gestegen energielasten, inflatie en een naderend ravijnjaar vergroten de druk op huurtarieven en toegangsprijzen. Wat gaat uw gemeente doen? Tarieven en prijzen dempen om zoveel mogelijk inwoners toegang te geven tot uw sport- en beweegaanbod? Of tarieven ophogen en (extra) ondersteunen van kwetsbare groepen? In deze sessie neemt het Mulier Instituut u mee in de wereld van tarieven en toegangsprijzen. Wat zijn gangbare tarieven en toegangsprijzen? Welke trends en ontwikkelingen bespeuren zij en hoe kunnen deze doorwerken op het sportaanbod?
Verduurzaming
13. Renovatie, herbouw of nieuwbouw van sportaccommodaties?
Door: Jeroen Geurts (Vereniging Sport en Gemeenten)
Nederland telt veel sportaccommodaties die stammen uit de 70, 80 en 90-er jaren. Mede door gestegen energielasten en een versnelling van de verduurzamingsopgave is het vraagstuk renovatie, herbouw of nieuwbouw in een andere dynamiek gekomen. Een uitdagend en veelzijdig vraagstuk dat in een tijd van economische tegenspoed lastig te beantwoorden is. Veel VSG-kennispartners hebben dagelijks te maken met dit type vraagstukken in verschillende gemeenten door heel Nederland. In deze sessie gaan zij graag met deelnemers in gesprek en delen zij hun kennis en ervaring met dit boeiende vraagstuk.
Door: Leander Lignac – moderator (Kenniscentrum Sport en Bewegen)
Expert panel: meer dan een speelveld, zo organiseer je de energietransitie & klimaatadaptatie lokaal
Tijdens deze sessie gaan we in gesprek met een panel van experts en behandelen we voor gemeenten herkenbare vraagstukken die verder gaan dan alleen sport. Immers, veel sportaccommodaties staan voor een dubbele opgave. Het (kunst)gras moet worden vervangen, velden hebben steeds vaker last van het veranderende klimaat, de energiekosten lopen op en verduurzaming is noodzakelijk om sport toegankelijk en betaalbaar te houden. Tegelijkertijd staat de openbare ruimte onder druk. Samen met de experts duiken we in de lokale aanpak van de energietransitie en klimaatadaptatie. Hoe pak je dit nu domein overstijgend aan?
Wil je weten hoe collega’s uit andere domeinen naar de rol van sport hierin kijken? Kom vooral langs, luister naar de experts en maak gebruik van de gelegenheid om jouw vragen te stellen. Een greep uit de vraagstukken die we behandelen: Hoe geef je sport en duurzaamheid een plek binnen bijvoorbeeld het warmteprogramma, waterbeheer of de wijkuitvoeringsplannen? Wat vraagt dat van samenwerking tussen afdeling en organisaties? Welke rol speelt beleid hierin? Hoe zorg je voor draagvlak in de wijk, bij andere afdelingen en in de raad?
Kosten
De kosten bedragen voor VSG-leden € 336,=. Niet-leden betalen € 505,=
Leden van het VSG-Young Professionals Network, werkzaam zijn bij een VSG-lid organisatie, betalen € 219,= als zij samen met een senior van dezelfde organisatie aan de kennisdag deelnemen. De deelnamekosten zijn exclusief btw.
VSG-kennispartners nemen standaard deel op basis van de voorwaarden van het type lidmaatschap en de bijbehorende lidmaatschapstegoeden, maar kunnen ook gebruik maken van de YPN-kortingsactie.
Diner
Wilt u nog even napraten of de files vermijden? Na afloop van de Kennisdag Sportaccommodaties 2025 kunt u gebruik maken van een aansluitend dinerbuffet.
De kosten voor het diner bedragen € 55,= exclusief btw.
Inschrijven
We verwelkomen u graag bij de VSG Kennisdag Sportaccommodaties 2025 op donderdag 15 mei, in Sport- en congrescentrum Papendal.
Inschrijven kan tot en met 10 mei 2025.