De Omgevingswet vormt samen met het Omgevingsbesluit, Besluit activiteiten leefomgeving, Besluit bouwwerken leefomgeving, Besluit kwaliteit leefomgeving en de Omgevingsregeling de basis voor het nieuwe stelsel van het omgevingsrecht. Om dit nieuwe stelsel goed te laten werken is deze Invoeringswet nodig.
Voorafgaand aan de stemming vond een vierde termijn van het debat plaats. Aanleiding daarvoor waren berichten in de media over een rapport van het Inspectiebureau voor Leefomgeving en Transport. Uit dat rapport zou blijken dat gemeenten en provincies zich in de periode 2012 tot 2017 niet aan de afspraken en landelijke normen voor ruimtelijke ordening hebben gehouden. De vraag die centraal stond in de vierde termijn was of dergelijke uitvoerings- en handhavingsproblemen met de Invoeringswet Omgevingswet voorkomen kunnen worden of dat dezelfde problemen zich dan nog steeds zullen voordoen.