« Terug naar overzicht

Een kijkje in de keuken van Visual Skills-wetenschappers op Papendal

Nederland loopt voorop op het gebied van visuele training. De sportwereld kijkt daar natuurlijk met grote interesse naar, maar de vraag is dan meteen: wat levert het op? Met die gedachte kwamen coaches en anderen uit de praktijk waarschijnlijk ook naar Papendal. Geïnteresseerden konden een kijkje nemen in de wereld van Visual Skills. De mogelijkheden van visuele training zijn namelijk eindeloos. Zo kan het worden gebruikt om het niveau van een speler te bepalen, talent te identificeren en om sporters beter te maken.   

In een aantal praktijksessies in de gymzalen van trainingscentrum Papendal lieten de wetenschappers zien hoe zij te werk gaan en wat ze al te weten zijn gekomen over het kijkgedrag van sporters. Johan Koedijker, verbonden aan de VU en InnoSportLab Papendal, vertelde dat echt goede lopers zich bijvoorbeeld in bochten in hun kijkgedrag onderscheiden van mindere lopers. "Echt goede lopers kijken veel verder door de bocht. Met het idee dat je stuurt naar waar je kijkt is dat natuurlijk interessant.”

Door de ogen van de sporter

Het gebruik van visuele training kan coaches nieuwe inzichten geven, omdat ze letterlijk door de ogen van de sporter kunnen kijken. Bewegingswetenschapper van de VU Joost Pluijms liet daar een goed toegepast voorbeeld van zien in het zeilen. Hij gebruikte een eyetrackingbril om te analyseren hoe zeilers zien waar de wind zit. Dat was tot voor kort iets magisch in de zeilsport. "Die magie heb ik geprobeerd te ontrafelen”, vertelt Pluijms. Met een video vlak voor de hectische start is te zien dat de zeiler erg zenuwachtig kijkgedrag vertoont. Aan de hand van die analyse werd de zeiler geleerd om voor de start rustiger te kijken waardoor hij minder zenuwachtig in zijn boot zat.   

"Voor de zeilbondscoach Jaap Kielhuis waren deze inzichten echt een openbaring”, zegt Pluijms. Samen met Kielhuis werkte hij daarna veel samen met de zeilers. De kijkanalyses werden gebruikt om de zeilers van nieuwe feedback te voorzien bij boeirondingen, de start en wedstrijdtactiek. In zijn analyses combineerde Pluijms het kijkgedrag met de meetbare prestaties als de snelheid van de boot en de wind. "Wij keken vooral naar de fixatie op locatie en de duur van het kijken, de oogbewegingen en of we bepaalde patronen konden ontdekken in het kijken.”

Visuele training in het zeilen

Uit die eerste testen kwam een structurele samenwerking tussen sport en wetenschap voort. "Jaap Kielhuis snapt hoe de wetenschap werkt. Hij geloofde er ook in”, zei Pluijms. Voor hem als wetenschapper was dat ook belangrijk, want in de sport is tijd kostbaar. "Als de coach er niet in gelooft wordt het moeilijk. Er staat toch ook altijd druk op. Je vraagt wel tijd van de sporter. Als een keer het kalibreren van de camera niet in één keer lukt dan heb je weinig krediet.”   

Pluijms en zijn collega Koedijker merken allebei op dat er tussen de sport en de wetenschap toch nog een gat zit. Koedijker: "Als wetenschapper wil je uitsluiten dat iets toeval is. En de coach denkt: maakt het verschil? Doe mij dan zo’n ding.” Visuele training is nu ook vooral gericht op topsporters en dan nog ook erg individueel, omdat de ideale kijkstrategie niet bestaat. Koedijker kreeg tijdens zijn demonstratie de terechte vraag in hoeverre visuele training ook toepasbaar is voor breedtesport. Zijn antwoord: "Het is nog een lastige stap van topsport naar breedtesport op het moment. Maar ik denk dat het niet lang duurt dit ook voor een creatieve coach toepaspaar is.”   

De techniek wordt steeds toegankelijker, maar voor het interpreteren van die data heb je denk ik toch de wetenschap nodig. - Joost Pluijms.

Laagdrempelig

De techniek gaat al vooruit en wordt al snel laagdrempeliger. Zo liet Koedijker een videobril zien die hij een dag eerder bij Bol.com had besteld. De bril van 200 euro heeft een camera op het neusbruggetje. "Dat is een laagdrempelige manier om mee aan de slag te gaan. Je ziet dan waar de sporter naar kijkt.” En dat is precies waar het om gaat. De wetenschap blijft toch nodig denkt Pluijms. "Het wordt steeds toegankelijker, maar voor het interpreteren van die data heb je denk ik toch de wetenschap nodig.”

Uitgever(s): Arko Sports Media,

Auteur(s)

Klik op de auteur meer artikelen te zoeken van deze auteur.

Pieter van der Meer
Arko Sports Media

---

Tags van dit artikel

Klik op de tag meer artikelen te zoeken met deze tag.

innovatie
technologie
wetenschappen (algemeen)

---