« Terug naar overzicht

Evaluatieonderzoek Maatschappelijke Stage

In dit rapport wordt verslag gedaan van een onderzoek naar de ervaringen met maatschappelijke stages van leerlingen op middelbare scholen in Nederland.

2491 leerlingen van 34 verschillende scholen vulden in de periode juni-november 2007 vragenlijsten in waarin hun stage-ervaringen, burgerschapswaarden, -competenties en -gedrag werden gemeten. Docenten en stagecoördinatoren gaven inzicht in de organisatie van de stage op de scholen. Daarnaast hielden we groepsinterviews en focusgroepen met 88 leerlingen op drie scholen.

Het kwalitatieve onderzoek laat zien dat leerlingen op allerlei manieren betrokken zijn bij ‘de samenleving’, maar dat leerlingen hun betrokkenheid zelf niet altijd als zodanig herkennen. Volgens de leerlingen erkennen volwassenen hun betrokkenheid ook niet altijd. Op school krijgen reflectie en evaluatie over de maatschappelijke stage nog weinig aandacht. Reflectie en evaluatie zijn wel belangrijke voorwaarden voor de vorming van burgerschap via maatschappelijke stages. Het ontbreekt aan concrete materialen en ondersteuning voor reflectie en evaluatie. Reflectie en evaluatie vereisen ook dat de doelen van de stage vooraf helder zijn. Dit is lang niet altijd het geval. Als de doelen niet helder zijn is het voor de leerlingen niet duidelijk wat het nut van de maatschappelijke stage is en kan de stage weerzin oproepen.

De gegevens van het kwantitatieve onderzoek laten zien dat leerlingen over het algemeen positief terugkijken op hun stage. Leerlingen zijn achteraf positiever over hun stage als zij meer keuzevrijheid hadden en als de stage is besproken in lessen op school. Leerlingen die op stage zijn geweest scoren hoger op vele aspecten van burgerschap dan leerlingen van dezelfde school die niet op stage zijn geweest. De grootste verschillen liggen op het terrein van vrijwilligerswerk (buiten de maatschappelijke stage), het belang van het helpen van anderen, de emotionele betrokkenheid bij anderen, normen over geven en vrijwilligerswerk doen, praten vaker met andere leerlingen over persoonlijke problemen en helpen vaker met huiswerk dan leerlingen die niet op stage zijn geweest. Deze verschillen blijven significant als rekening gehouden wordt met een reeks achtergrondkenmerken.

Maatschappelijke stages hebben een sterker verband met burgerschap als leerlingen de stage ervaren als leerzamer, nuttiger, gezelliger, uitdagender, als de stage beter past bij de interesses en talenten van de leerlingen en als leerlingen zich meer gewaardeerd voelen. Leerlingen die meer keuzevrijheid krijgen zijn achteraf wel positiever over hun stage, maar hebben nauwelijks hogere scores op burgerschap. Beoordeling van maatschappelijke stages met een punt lijkt de intrinsieke motivatie te ondermijnen. Verplichte stages lijken in de sport minder goed te werken dan in andere sectoren. De verbanden tussen burgerschap en de maatschappelijke stage zijn niet systematisch sterker of zwakker onder specifieke groepen leerlingen. Het lijkt niet zo te zijn dat leerlingen die door hun sociale herkomst eerder met vrijwillige inzet in aanraking komen meer profiteren van de maatschappelijke stage.

De gevonden verschillen vormen bemoedigende aanwijzingen maar nog geen direct bewijs dat maatschappelijke stages betere burgers opleveren. Nader onderzoek moet uitwijzen of de verschillen tussen leerlingen die wel en geen maatschappelijke stage hebben gedaan daadwerkelijk het gevolg zijn van stage-ervaringen, en indien dat het geval blijkt te zijn, of de effecten standhouden op de lange termijn. Nametingen onder de leerlingen die aan de nulmeting hebben deelgenomen kunnen daar duidelijkheid over geven.

Uitgever(s): Universiteit Utrecht,

Download(s)

Evaluatieonderzoek Maatschappelijke Stage

Download PDF

---

Auteur(s)

Klik op de auteur meer artikelen te zoeken van deze auteur.

René Bekkers
Linda Bridges Karr

---

Tags van dit artikel

Klik op de tag meer artikelen te zoeken met deze tag.

maatschappelijke stages

---