« Terug naar overzicht

Sport in het sociaal domein: werelden verbinden

2015: na de decentralisaties, de transformatie

In het hele land waren gemeenten het afgelopen jaar voortvarend aan de slag om de decentralisaties op het gebied van zorg, jeugd en werk te laten slagen. Gemeenten kregen er meer taken en verantwoordelijkheden bij. De Awbz is deels overgegaan naar de Wmo en de Zorgverzekeringswet. Gemeenten zijn via de Wmo verantwoordelijk voor ondersteuning en begeleiding van hun burgers. Via de Participatiewet zijn gemeenten verantwoordelijk voor mensen met arbeidsvermogen die ondersteuning nodig hebben. Door de transitie Jeugdzorg hebben gemeenten een jeugdhulpplicht: kinderen tot 18 jaar ontvangen de hulp die nodig is. De drie decentralisaties zijn het antwoord op de nieuwe opgaven in het sociale domein: preventie op de eerste plaats en ondersteuning voor wie dat echt nodig heeft. Sterke sociale netwerken zijn daarvoor cruciaal.

Na het doorvoeren van de decentralisatie is de uitdaging het creëren van een samenleving waarin mensen zelf hun problemen kunnen oplossen en een sterk netwerk hebben waarop zij kunnen terugvallen. De sport- en beweegsector kan juist aan deze transformatie een zeer waardevolle bijdrage leveren. Sportverenigingen kunnen een belangrijke partner zijn in zorg, welzijn, arbeidsre-integratie, jeugdhulp en onderwijs.

Sportief kapitaal

Gemeenten investeren in sportaccommodaties en verenigingen om bewoners de mogelijkheid te bieden hun sport te beoefenen. Veel gemeenten willen de maatschappelijke meerwaarde van de verenigingen vergroten. Verenigingen hebben een aantal sterke punten, zoals betekenisvolle activiteiten, een multifunctioneel inzetbare accommodatie en sterke sociale netwerken. Dit ‘kapitaal’ van de vereniging kan worden benut om bij te dragen aan gemeentelijke doelstellingen, zoals nieuw aanbod voor kwetsbare doelgroepen (dagbesteding), vergroten sociale netwerk, bevorderen gezondheid en participatie (zelf meedoen, maar ook vrijwilligerstaken), een vitale oude dag en een positief opvoed- en opgroeiklimaat (derde opvoedmilieu).

Vanuit het perspectief van de sportsector zijn er de volgende vragen:

• Zijn alle verenigingen zich hier bewust van?
• Welke rol kunnen en willen verenigingen spelen?
• Welke ondersteuning en samenwerking is daarbij nodig?

Vanuit het perspectief van het sociaal domein is het de vraag of maatschappelijke partners zich bewust zijn van de potentiële bijdrage van sport en sportverenigingen aan hun doelen. De wereld van de sport is anders dan de wereld van bijvoorbeeld zorg en welzijn.
De kunst is om deze werelden te verbinden door het maken van matches, waarbij iedere organisatie bijdraagt vanuit de eigen kracht en de eigen missie en visie.

Benutten van de kracht van sport en bewegen: concrete matches maken

Sportservice Noord-Holland ondersteunt gemeenten, maatschappelijke organisaties en sportaanbieders bij het benutten van de kracht van sport binnen het sociaal domein. Ons doel is te komen tot concrete matches waarbij de sterke punten van verenigingen worden gecombineerd met de behoeften van kwetsbare groepen. Door een concrete match te maken is het voor de gemeente mogelijk om dichter tot het gestelde sociale doel te komen, is het voor de sportaanbieder mogelijk om haar aanbod te vergroten en is het voor de doelgroep mogelijk om beter te participeren in de samenleving. Kwetsbare groepen worden fysiek actiever door deelname aan sport- en beweegactiviteiten. Ze worden opgenomen in het netwerk van de vereniging, waardoor het aantal sociale contacten toeneemt. Zij worden ondersteund en begeleid om bij de organisatie van activiteiten een bijdrage te leveren. Dit hangt vanzelfsprekend af van de achtergrond van de personen in kwestie. Het doel voor de sportvereniging is het vergroten van het bestaansrecht door een breder aanbod en een groter draagvlak voor activiteiten en organisatie. Maatschappelijke organisaties verbreden het potentieel van oplossingen dat zij kunnen bieden aan hun kwetsbare groepen en zij benutten de al bestaande sociale en fysieke infrastructuur.

De volgende elementen zijn van belang voor een succesvolle match.

1. Probleemeigenaar: er is één sleutelfiguur die probleemeigenaar is. Dit kan bijvoorbeeld een buurtsportcoach, medewerker Aangepast Sporten, verenigingsadviseur, jongeren- en/of ouderenwerker of een activiteitenbegeleider van een verzorgingstehuis zijn.
2. Bewustwording: de verenigingen weten welke rol zij kunnen (en willen) spelen in het sociaal domein en maatschappelijke organisaties beseffen de potentie van sport en bewegen bij het bereiken van hun doelstellingen.
3. Betekenisvol: de match past bij de wensen en behoeften die spelen onder de doelgroep.
4. Bereikbaarheid: er is een geschikte en bereikbare locatie. Bijvoorbeeld een verenigingscomplex, buurthuis, gymzaal of een verzorgingstehuis. De locatie waar de doelgroep zich bevindt wordt waar mogelijk benut voor beweegactiviteiten.
5. Kennis van de doelgroep: de vereniging wordt ondersteund door een maatschappelijke organisatie die de doelgroep kent. De communicatie sluit aan op de specifieke doelgroep. Er is (extra) deskundige begeleiding beschikbaar, waardoor de activiteit goed aansluit op de mogelijkheden en gewenste uitdagingen van de deelnemers.
6. Duurzaamheid: de sleutelfiguur zorgt voor verankering van de activiteit in het netwerk rond de doelgroep. Daarmee is de cirkel rond.

Deze aanpak wordt met succes toegepast bij een groot aantal gemeenten in Noord-Holland.

Onderstaande voorbeelden zijn gebaseerd op de lokale praktijk.

Voorbeeldmatch: Sportieve dagbesteding voor mensen met psychiatrische klachten 

Mensen met psychiatrische problemen sporten en bewegen minder, hebben vaker een chronische aandoening en hun sociale functioneren is beperkter. Door maatschappelijke organisaties en sportverenigingen te verbinden kan sportieve dagbesteding voor mensen met psychiatrische klachten mogelijk worden. In een aantal Noord-Hollandse gemeenten wordt samenwerking tussen (vitale) verenigingen en maatschappelijke organisaties tot stand gebracht zodat volwassenen met psychiatrische klachten (re)integreren in de maatschappij door middel van sport. Lees de white paper (pdf) of kijk voor meer info op WMO & Wonen.

Voorbeeldmatch: Buurtsportvereniging Europarei, voor een leefbare wijk

In de Europarei in Uithoorn zijn bewoners, gemeente en maatschappelijke organisaties hard aan het werk met een integrale aanpak voor de wijk. Zij zijn vastbesloten om de leefbaarheid voor de kinderen en jongeren in de wijk te vergroten en hen een kans te geven om zich te ontwikkelen. Dit in samenwerking met de jongeren zelf. Daarvoor is de Buurtsportvereniging een gouden kans. Maar liefst 14 partners hebben zich aangemeld voor dit project, waaronder meerdere sportverenigingen. Zij organiseren activiteiten in de wijk in nauwe samenwerking met de buurtbewoners.
Lees het eindrapport Buurtsportvereniging Positief opvoeden en opgroeien (pdf) of kijk voor meer info op Movisie.

Voorbeeldmatch: Turn Over, Rugby spelen voor een baan

Turn Over is gericht op jong volwassenen van 18 tot 28 jaar met een afstand tot de arbeidsmarkt. De normen en waarden van de rugbysport zijn de basis van een intensief trainingstraject waarbij deelnemers weer structuur en perspectief in hun leven krijgen. Zij worden fysiek en mentaal gemotiveerd om zelf de verantwoordelijkheid te nemen en stappen voorwaarts te zetten in hun eigen leven. Turn Over werkt samen met het UWV, de Castricumse Rugbyclub, gemeente Castricum, Bergen en Alkmaar, verschillende jobcoaches en regionale en landelijke bedrijven. Lees het artikel (Dagblad Kennemerland)

Voorbeeldmatch: structuur en discipline door sport

In samenwerking met het Ministerie van Veiligheid en Justitie startte basketbalclub Triple Threat met het programma Alleen jij bepaalt voor jongeren tussen de 12 en 18 jaar. Triple Threat geeft basketbaltraining op VMBO praktijkscholen, waar veel jongeren zitten voor wie sport nog geen vanzelfsprekende vrijetijdsbesteding is. Door samen te sporten leren jongeren, soms voor het eerst, positief om te gaan met structuur en discipline. Bovendien bouwen zij zelfvertrouwen op in een prettige omgeving. Geen bevoogding en betutteling, wel resultaat. Veel basketballers begonnen ooit op straat. Ook de spelers van Triple Threat kunnen hierover meepraten. Met discipline en doorzettingsvermogen hebben ze veel bereikt. Tijdens de trainingen vertellen zij over hun successen en tegenslagen. Dit kan jongeren inspireren om ook het beste uit zichzelf te halen. Wie na afloop verder wil basketballen bij de vereniging, krijgt de mogelijkheid om lid te worden, waarbij het Jeugdsportfonds de contributie indien nodig vergoedt. Het programma is door het Ministerie van Veiligheid en Justitie ontwikkeld om criminaliteit onder jongeren tegen te gaan. De eerste resultaten zijn zeer positief. 

Uitgever(s): Sportkracht12,

Auteur(s)

Klik op de auteur meer artikelen te zoeken van deze auteur.

Sportkracht 12

---

Tags van dit artikel

Klik op de tag meer artikelen te zoeken met deze tag.

burgerparticipatie
sociale netwerken
sportverenigingen

---