Dossier Kunstgras en Milieu

« Terug naar Dossiers


Naast de discussies over de mogelijke gezondheidsrisico’s van het spelen op kunstgrasvelden (zie dossier Kunstgras en gezondheid) is er ook discussie ontstaan over de mogelijke milieurisico’s gepaard met het gebruik van rubbergranulaat op en onder sportvelden.
Hieromtrent zijn aangiften gedaan door de koepel van milieuorganisaties, tegen gemeenten, sportclubs en bandenleveranciers.

Informatie van RIVM en verdere informatie hierover vindt u in dit dossier. Vereniging Sport en Gemeenten onderhoudt op dit dossier nauw contact met het RIVM, de ministeries van I&M en VWS, VNG, Milieubeheer, Inspectie Leefomgeving en Transport, Omgevingsdienst, producenten en aannemers. Wij zullen u inhoudelijk blijven informeren binnen dit dossier.

Aangifte door milieu organanisaties:

De koepel van milieuorganisaties Recycling Netwerk, een coalitie waarbij onder meer Greenpeace en Milieudefensie zijn aangesloten, heeft in september 2017 aangifte gedaan vanwege het gebruik van rubbergranulaat op en onder sportvelden. De organisatie stelt dat sportclubs, gemeenten en bandenleveranciers strafbaar zijn, omdat het rubber zware metalen zouden lekken in de bodem. Het televisieprogramma ZEMBLA heeft op 11 oktober 2017 over de achtergronden van deze aangifte en de mogelijke milieurisico’s van het gebruik van dit rubbergranulaat een programma uitgezonden.

Het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie bevestigt dat er aangifte is gedaan door Recycling Netwerk en de aangifte te bestuderen op aanknopingspunten voor eventueel strafrechtelijk onderzoek.

Algemene zorgplicht

Het correct naleven van de zorgplicht door de beheerder van kunstgrasvelden is van groot belang. Het ministerie van IenM heeft onder andere op basis van het RIVM rapport uit 2007 beheersmaatregelen voorgesteld en de branche heeft een zorgplicht document opgesteld wat in 2017 is hernieuwd. In november 2021 is door BSNC een document ‘zorgplicht, milieu kunstgrasvelden’ opgeleverd. Wij raden aan om uw beleid te toetsen aan de brancherichtlijn en dit document, of voor zover nodig beleid op te stellen waarmee de zorgplicht wordt ingevuld.

De algemene zorgplicht houdt in dat iedereen voldoende zorg voor het milieu in acht moet nemen. De zorgplicht is opgenomen in het activiteitenbesluit milieubeheer. Meer informatie en vragen en antwoorden zijn te vinden op de website van Rijkswaterstaat (Bodem+).

Milieu onderzoek rubbergranulaat 2018

Eind 2017 heeft het RIVM opdracht gekregen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om onderzoek uit te voeren naar de milieueffecten bij het gebruik van rubbergranulaat op kunstgrasvelden.

Het RIVM en STOWA hebben een verkennend onderzoek gedaan naar de milieueffecten bij het gebruik van rubbergranulaat op kunstgrasvelden en vergeleken met de situatie op natuurlijke grasvelden in de onmiddellijke nabijheid daarvan.

De verkennende onderzoeken laten zien dat:
• er mogelijk milieueffecten zijn vanwege de toepassing van rubbergranulaat;
• de milieueffecten vanwege de aard en omvang niet leiden tot onaanvaardbare risico’s voor mensen of huisdieren.

Aanbieding milieu onderzoek rubbergranulaat 2018 aan tweede kamer

Het RIVM rapport ‘Verkenning milieueffecten rubbergranulaat bij kunstgrasvelden’ en het rapport van STOWA ‘Rubbergranulaat op kunstgrasvelden (verkenning milieueffecten voor het aquatisch ecosysteem) zijn op 3 juli jongstleden door de staatssecretaris voorzien van reactie aangeboden aan de tweede kamer.

Europese ontwikkelingen rond infill en microplastics

Opdracht ontwikkeling nieuwe REACH- beperking 2019

De Europese Commissie heeft het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) gevraagd een nieuwe REACH-beperking te ontwikkelen voor het gebruik van opzettelijk toegevoegde microplastics. ECHA heeft nu de eerste fase van de openbare raadpleging over de voorgestelde beperking gelanceerd. Bijgaande presentatie van Alastair Cox (ESTC Technical Consultant) is september 2019 op het ESTC-congres gegeven en bevat actuele cijfers en ontwikkelingen rond de toepassing van infill en microplastics in kunstgrasvelden. ESTC is de wereldwijde branchevereniging voor de kunstgrasindustrie. Naast een onderbouwing voor de voorgestelde beperking, worden er ook maatregelen gepresenteerd die de industrie/beheerders kunnen nemen om het gebruik en/of verspreiding van infill te beperken.

Voorgenomen restrictie EU synthetische infill kunstgrasvelden en reactie 2019

Voorgenomen restrictie EU synthetische infill kunstgrasvelden en reactie 2019

Vereniging Sport en Gemeenten heeft een reactie ingediend op een openbare raadpleging van het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA), een agentschap van de Europese Unie.

De openbare raadpleging gaat over een voorgenomen restrictie op microplastics.

Rubber- en synthetische infill dat wordt toegevoegd aan kunstgrasvelden valt ook onder de reikwijdte van de voorgenomen restrictie. Met de openbare raadpleging wil ECHA informatie ophalen over de impact van de voorgenomen beperking om een advies voor te bereiden voor de Europese Commissie. Dit advies wordt opgesteld na de deadline van 20 september en wordt door de commissie in behandeling genomen in maart 2020. In september 2020 wordt een besluit genomen. Ook andere partijen in Nederland, zoals de KNVB en BSNC hebben een reactie gegeven en daarnaast is er door de ESTC reactie gegeven.

Mogelijk verbod op synthetische en rubberinfill in kunstgrasvelden vanaf 2028 en reactie 2020

Bijgaande reactie van VSG is recent ingezonden op de openbare raadpleging van de commissie voor sociaal economische analyse (SEAC) van het Europees agentschap voor chemische stoffen (ECHA). Deze commissie bereid een advies voor op het gebruik van microplastics in producten waaronder infill voor kunstgrasvelden. In navolging van een eerder advies afgegeven door de commissie voor risico beoordeling (RAC) volgt SEAC vooralsnog dezelfde ingezette advieslijn (zie hierboven). Dit betekent een advies voor een verbod op het gebruik van synthetische en rubberinfill in kunstgrasvelden. Er wordt een overgangstermijn van zes jaar voorgesteld, wat zou betekenen dat het verbod ingaat vanaf 2028. In de ogen van beide commissies is een verbod op de lange termijn effectiever dan het treffen van maatregelen om de verspreiding van infill te minimaliseren. Ze zijn niet voldoende overtuigd van de effectiviteit van maatregelen die worden voorgesteld door de branche, lees hier hun aanbeveling.  VSG is erg teleurgesteld in deze aanbeveling omdat dit grote (financiële) impact kan gaan hebben op het gebruik van kunstgrasvelden met synthetische of rubber-infill. Met name omdat de overgangstermijn van zes jaar niet realistisch is ten opzichte van de economische levensduur van kunstgrasvelden. Uitgaande van een verbod vanaf 2028 geldt voor recent aangelegde velden dat ze minder lang gebruikt kunnen worden dan de 10 tot 12 jaar waarop gerekend is. Onduidelijk is nog of het gebruik van infill (uit eigen voorraad) na 2028 ook verboden is.

VSG heeft namens gemeenten bij herhaling haar standpunten ingebracht over de impact van de maatregel en dringt aan op herziening van het advies. Hierbij is afstemming gezocht met onze (internationale) partners, waaronder KNVB en BSNC. Het gezamenlijke advies van de RAC en de sociaal-economische commissie wordt eind 2020 ter stemming aangeboden aan de EU-lidstaten van de Europese commissie. In 2021 vindt besluitvorming door het Europese Parlement plaats en per 2022 is het verbod van kracht.

Ook de KNVB en de internationale brancheorganisatie ESTC hebben gereageerd op de openbare raadpleging. Ook hun reacties zijn bijgevoegd.

Recycling kunstgrasvelden

Naar aanleiding van Kamervragen van 23 januari heeft het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de opdracht gegeven tot een verkenning om de huidige situatie in beeld te brengen en zicht te krijgen op oplossingsrichtingen.

Dit naar aanleiding van het stoppen van twee bedrijven in Nederland actief bezig met innemen en verwerken van kunstgrasvelden.

Deze verkenning richtte  zich op

– Een verkenning van verwerking van kunstgras in (noordwest) Europa
– De huidige stand van verwerking en nieuwe initiatieven in Nederland
– Het vaststellen van mogelijkheden en randvoorwaarden voor recycling in Nederland

Hieronder treft u de verkenning aan en de aanbiedingsbrief hiervan aan de tweede kamer.

Informatie

De informatie in dit dossier richt zich op gemeenten. Wij zullen het dossier voortdurend actualiseren met de laatste gegevens. Vaak gestelde vragen worden gebundeld en beantwoord in het onderdeel Veelgestelde vragen (FAQ). Voetbal- en hockeyclubs kunnen bij de KNVB en KNHB terecht voor informatie en vragen. Mensen die vragen hebben over de gezondheidsaspecten kunnen de documentatie in het dossier kunstgrasvelden en gezondheid raadplegen en terecht bij GGD GHOR in hun regio.